Fırın sektöründe kadının farkı

Fırıncılık mesleğinde kadın çalışanların az olması dikkatlerden kaçmayan bir durum. Bu meslekte kadın çalışan görmek herkesin fırına bakış açısını değiştiriyor. Öyle ki sırf kadın elaman çalıştırıyor diye o fırından ekmek alan insanlar bulunuyor. Çünkü kadınlar yapıları gereği titizler. Bu da insanlar tarafından tercih konusu oluyor.

Hamur işi kadının işi diye bilinir ama meslek olarak fırıncılık neredeyse ortaya çıktığı dönemden beri erkek egemenliğinde bir meslek. Dünyanın pek çok yerinde ortaya çıkan ekmekçi meslek birliklerinde yöneticiler, kural belirleyiciler hep erkek olmuş tarih boyunca. Mesleğin zorluğundan mı yoksa çalışma şartlarından mı bilinmez ama kadın genel olarak sadece evinde pişirmiş ekmeğini, ailesine yemek yapmak görevinin bir parçası olarak… Günümüzde tam tersini yaparak onlar, ellerinin hamuruyla tam da kendi işlerine karışıyorlar.

İstanbul'un Güçlü Kadınları

Fırıncılığa dair görüşlerine yer vermeden önce kadın fırıncılarımız tanıyalım.

Kim bu güçlü kadınlar?

İstanbul’un güçlü kadınlarından ilki Tarihi Üsküdar Fırını Sahibi Asiye Sandıkçı.

“1982 İzmir Karşıyaka doğumluyum. Aslen Erzurumluyum. 20 yıllık evliyim, bir kızım var. Eşimle birlikte burayı işletmesini yapıyoruz. Turizm otelcilik mutfak mezunuyum."

Bir diğer güçlü kadınımız Aslıhan Yılmaz Undan Hayaller Fırını Sahibi.

“4 yıllık bir bu sektörde geçmişimiz var. Ama aslında aslen öğretim görevlisiyim, yönetim doktoruyum. Ama birkaç şirketimizin dışında fırın sektöründe de yer almaya başladık.”

Özlem Temiz Undan Hayaller Fırınında yöneticilik yapıyor.

“Yaklaşık 2 yıldır undan hayaller fırınında yöneticilik yapıyorum. Operasyon, sevkiyat A’dan Z’ye tüm işlerle ilgileniyorum diyebilirim.”

Son olarak Yıldız Fırın Sahibi Zeynep Yetimoğlu yer alıyor haberimizde.

“1974 Rize Kalkandere doğumluyum, 3 çocuk annesiyim. Daha önce 12 sene lokantacılık yaptım. 2 senedir fırın sektöründeyim.”

"Kadınlar da fırıncı olmalı"

Bu kadınlar fırıncılık mesleğini nasıl seçti? Hepsinin ayrı hikayesi var. Kimisi aile mesleğini devam ettirdi, kimisi ideoloji olarak gördü bu mesleği. Mesela Asiye Sandıkçı kızı için girmiş mesleğe. “Pastacı olmak istiyorum” diyen kızı için fırın açmış, sonra meslek erbabı olmuş yıllar geçtikçe. Sebepleri farklı olsa da buluştukları en güzel nokta; meslekte kendilerini kanıtlamış isimler olmaları. Hepsinin ortak görüşü de şu; “Çalışanların çoğu erkek olduğu için erkek mesleği olarak değerlendiriliyor ama fırınlarda kadınlar da çalışmalı.”

“ Bu meslekte kadının çalışmasında bir zorluk görmüyorum açıkçası. Elbette her mesleğin zorluğu var o ayrı, hayatın kendisi zaten zor. Para kazanabilmek zor. O yüzden çalışmanın olduğu yerde kadın erkek ayrımı olmamalı.”

Asiye Sandıkçı / Tarihi Üsküdar Fırını Sahibi

“Bir mesleğin fiziki şartları çok farklı olmadığı sürece cinsiyet ayrımı yapılması yanlış. Ekmek dinen de kültürümüz gereği de çok önemli bir yerde. Temiz olması gerekir, düştüğünde öpüp başımıza koyarız, ekmeksiz doymayan bir toplumuz, tüm bunların açısından baktığımızda kadınların sektörde yer alması her açıdan olumlu. Ben kadın olarak bu sektörde olmanın faydalarını 4 yıldır görüyorum.”

Aslıhan Yılmaz / Undan Hayaller Fırını Sahibi

“Erkek egemen bakıldığı için sektöre kadın olarak zorlanıyorsun çünkü çalışanlar genelde erkek ama işini seviyorsan zorluk olarak görünmüyor gözüne. Başarıyorsun. Başta her fırında sonra her işletmede bir kadının olması şart. Özellikle fırın sektöründe hijyen çok önemlidir. Bir kadının fırında çalışması büyük avantaj.”  

Zeynep Yetimoğlu / Yıldız Fırını Sahibi

“Erkeklerin hakim olduğu bir iş olarak bakılıyor ve çalışanların %99’u da neredeyse erkek ama bayan olmanın avantajları da var. En azından davranışlarını ona göre şekillendiriyorlar. Daha dikkatli daha titiz yaklaşabiliyorlar.”

Özlem Temiz / Undan Hayaller Fırını Yönetici  

Fırınların Kadınlara ihtiyacı var

Kadınların fırınlarda daha çok olması gerektiğine vurgu yapan fırıncılarımız, Ekmeğin Sesi aracılığıyla çalışan ya da çalışmayı düşünen tüm kadınlara sesleniyorlar.

Aslında ben daha çok isterim kadın çalışanlarımın olmasını ama bulmak kolay değil. Sektörde kadın olarak temizlikçi ya da tezgahtar bulabiliyorsun. Esas hamur işiyle uğraşacak ustalık gerektiren kollarda kadın ekibim olsa daha mutlu olurum. Mesela meslek liselerinde bu konuyla ilgili eğitim verilsin isterim. Yani birçok meslek ölüyor biliyorsunuz ama fırıncılık ölmemesi gereken ve kadınların daha çok fırının içerisinde çalışması gereken bir meslek diye düşünüyorum.”

Zeynep Yetimoğlu / Yıldız Fırını Sahibi

“İSMEK ve benzeri fırıncılıkla ilgili birçok kurs var ve bu kurslarda kadınlar da eğitim alıyor. Ama biz arıyoruz ulaşamıyoruz. Sizin vesilenizle buradan seslenmek isterim, bize ulaşsınlar. Bizimle beraber çalışsınlar.

Aslıhan Yılmaz / Undan Hayaller Fırını Sahibi

"Şuanda çok güzel eğitimler alan genç kızlarımız var. Gastronomi okuyan, fırıncılık ekmekçilik pastacılık adına eğitim alan genç kızlarımız var bunları görüyorum. Bunlar katılacak aramıza. Eğitimin kadınlara verdiği şanslarla, imkânlarla devam edecek bayanlar bu sektörde olmaya."

Asiye Sandıkçı / Tarihi Üsküdar Fırını Sahibi

“Fırınların sektöründe kadının gücü”

Peki, bir fırında kadın olmanın avantajları nedir? İşin aslına bakarsanız saymakla bitmez. Kadın fırıncılarımız avantaj konusunda şu noktalara değiniyor.

"Biz kadınlar biraz daha detaycı bakarız konulara. Erkeklere göre yönetim tarzımız da farklı, daha anaç daha aile ortamında yürütüyoruz işlerimizi dolayısıyla işler biraz daha emir komuta olmadan daha tatlı daha sevimli yürüyor diyebiliriz açıkçası. Kadınlar daha kontrollü de oldukları için biz yönetim kadememizde de ara kademelerimizde de kadınlarla çalışmayı daha çok tercih ediyoruz. Tabi sırf kadın değil erkek de çalışmalı ama hani 3 ya da 5 erkek çalışanın yanına bir kadın çalışan koyduğunuzda işler daha disiplinli daha kontrollü oluyor."

Aslıhan Yılmaz / Undan Hayaller Fırını Sahibi

“Kadın olmak burada bir avantaj. Neden avantaj? Erkek çalışanlarımız kesinlikle saygıda kusur etmiyorlar. Bunu sağlamış olmak bana büyük bir avantaj veriyor.”

Zeynep Yetimoğlu / Yıldız Fırını Sahibi

"Kadın, bir müşterinin ne istediğini, bir annenin bir çocuğun bir ailenin ne gerektirdiğini bilir. Bunu bildiği için de daha iyi hizmet verebileceğini düşünüyorum. Hatta kendi adıma ben erkeklerden bir adım daha öndeyim diyebilirim çünkü daha iyi kavrayabiliyorum daha iyi anlayabiliyorum. Özellikle de talepleri daha iyi değerlendirebiliyorum. Sabit değilim, empati yeteneğim gelişmiş. Bu özellikler kadının işinde ilerlemesini sağlar."

Asiye Sandıkçı / Tarihi Üsküdar Fırını Sahibi

"Genel olarak daha titiz çalışıyoruz, daha pratik olduğumuzu düşünüyorum. O yüzden daha çözüm odaklı çalıştığımızı düşünüyorum. Biz undan hayaller fırınında da genel olarak kadın ağırlıklı kadro kurmaya çalışıyoruz."

Özlem Temiz / Undan Hayaller Fırını Yönetici

Güçlü Kadınlardan Fırıncılara Mesajlar

Son olarak konuklarımızın erkek kadın ayrımı yapmadan tüm fırıncılara ortak mesajları var. Buluştukları nokta birlik olmak…

“Hani Eski Perihan Abla dizilerinde falan vardır ya. Sokakta herkes birbirine destek olur selam verir. Bizim sektörde bunun pek olmadığını görüyorum. Ben kendi adıma bu birlik ve beraberliği oluşturalım istiyorum. Sonuçta 7/24 emek verdiğimiz, kuruşlarla çalıştığımız bir meslek bu. Gecesi gündüzü yok. Görüyorum bazı fırıncı arkadaşlar diğer esnaf kardeşinin ekmeğini baltalıyor, fiyat kırarak. Yazıktır günahtır. Ben herkes birlik olarak hareket ederse hiç kimse zarar görmez diyorum. Ne müşteriler bu açıdan zarar görür ne çalışanların emekleri zayi olur. Hep birlikte takım halinde hareket etmeliyiz, biz böyle bir birliğe sonuna kadar varız.”

Aslıhan Yılmaz / Undan Hayaller Fırını Sahibi

“İşin aslına baktığımızda tüm fırıncılar olarak hepimiz aynı sıkıntıları yaşıyoruz. Aynı dili konuşan insanlar değil aynı duyguları paylaşan insanlar anlaşabilir. Sıkıntılarımız ortak. Derdimizi en iyi yine biz anlarız. Bundan dolayı bizden başka kimse bize çare olmaz, kendimizden başka kimseye derdimizi anlatamayız. O yüzden birlik olmak zorundayız.”

Asiye Sandıkçı / Tarihi Üsküdar Fırını Sahibi

"Vatandaşla da birlik içinde olmalıyız.Ekmek teknesi uygulaması var, tüm fırıncılar bilir bunu. Açıkçası ben fırıncı olmadan önce bilmiyordum, ilk öğrendiğimde çok tuhafıma gitmişti. Ne kadar doğru ve iyi bir uygulama olduğunu fırıncılıktan sonra öğrendim. Ekmek teknesi dediğimiz olay, parası olan vatandaşlar kendi ihtiyaçları dışında fazladan ekmek alıp fırına bırakıyorlar. İhtiyaç sahipleri de fırına gelip ücretsiz olarak ekmeklerini alıyorlar. O kadar ihtiyaç sahibi insan var ki… Bizim günde standart 25 kişimiz var, hiç eksiksiz gelir alırlar ekmeklerini. Tüm duyarlı insanlara buradan sesleniyorum, sebep olalım güzel şeylere, hem hayır işlemiş oluruz hem de ihtiyaç sahipleri bundan faydalanmış olur."

Zeynep Yetimoğlu / Yıldız Fırını Sahibi

Ekmeğin Sesi olarak bizim de paylaşmak istediğimiz birkaç not var. Amacımız hem kadınlara destek olmak hem fırıncılara. Tüm röportajlarımızdan, gözlemlerimizden çıkardığımız şu: Bir fırında kadının çalışması fazlaca avantaja sahip. Kadınlara sağlanacak istihdamın ve ekonomik katkının dışında;

• Bir işletmede bir kadın olması demek o işletmenin temiz olduğuna dair müşteri de fikir oluşturur. Erkeklere oranla daha titiz oldukları görüşü genel olarak ortak nokta diyebiliriz. Bu nokta müşterinin tercihini kadın çalışanı olan fırınlardan yana kullanmasını sağlar.
• Kadının anaçlığı, içinde büyüdüğü Anadolu ekmek kültürü ile beraber yönlendirme becerisi tüketicide güven duygusu yaratır. Mesela bir anne çalışan, gelen müşterisine Rüşeymli ekmeğin bebekler için daha faydalı olduğunu söylediğinde erkek çalışana göre daha fazla güvenilir bulunur.
• Erkeklere göre daha duygusal olan anaç yapıdaki kadın çalışan, müşterilere güler yüzlü davranmak ve içtenlikle müşteriyi ağırlayabilmek özellikleri bakımından tüketici tarafından tercih edilir.
• Özellikle toplumsal cinsiyet eşitliğine önem veren ve git gide sayısı artan kesimlerce, bir işletmede kadın çalışan görmek o kesim tarafından desteklenir ve tercih sebebi sayılır.