TMO buğdaya zam yaptı: Fırıncılar ekmeğin 4 TL olmasını istiyor

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası küresel buğday fiyatlarındaki rekor artışlar Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) ithalat faturasını kabartınca, yurtiçinde un sanayicilerine satılan ekmeklik buğday fiyatları arttı.

Savaş öncesinde tonu 320 dolar civarında seyreden buğday fiyatları savaş sonrası 450 doları aştı. Kabaran ithalat faturası sonrası TMO’nun değirmenlere ve fırıncılara ekmek fiyatlarının artmaması için ucuz fiyattan verdiği ekmeklik buğday fiyatları, 25 Mart itibarıyla yüzde 20 civarında zamlandı.

TMO’nun sattığı buğday ile 50 kiloluk bir çuval un 210 TL iken 250 TL’yi aştı. Şu an aynı miktardaki bir çuval unun piyasadaki fiyatları ise 400 liraya dayanmış durumda.

Bu durumun ilerleyen aylarda perakende un fiyatlarına da yansıması beklenirken, fırıncılar ise İstanbul’da 3.5 liradan satılan ekmeğin 4 liraya çıkmasını talep etmeye hazırlanıyor.

Bir TMO yetkilisi, ekmeklik buğdaya yapılan son zamdan sonra da TMO’nun satış fiyatlarının piyasanın yarı fiyatına olduğunu söyledi.

Yetkili, “Savaş nedeniyle navlun fiyatları yaklaşık yüzde 40-50 civarında artmış durumda. Buğday fiyatlarında da dünya genelinde bir artış var. Bu yüzden fiyatlarda artışa gidildi” dedi.

“Ancak ekmekteki unun maliyete oranı yüzde 30. Unu yüzde 50 oranında sübvanse ettiğimiz için son fiyat artışının etkisi oldukça sınırlı olur” diyen yetkili, “Mayıs ayının ikinci haftasından sonra erken hasadın da başlamasıyla un fiyatları ekmek üzerinde yeni bir baskı yaratmayacaktır” diye konuştu.

Ancak fırıncılar son bir yılda yüzde 146,6 oranında zamlanan un fiyatlarının ekmek fiyatlarında yeni zamlara yol açacağı görüşünde hemfikir.

İstanbul Fırıncılar Odası Başkanı Erdoğan Çetin, artan maliyetler nedeniyle İstanbul’da satılan ekmek fiyatlarının 4 liraya çıkarılması talebiyle yarın Ankara’ya Ticaret Bakanlığı ile görüşmeye gidecekleri bilgisini verdi.

İstanbul Ticaret Odası’na (İTO) bağlı fırıncılar ise aynı zam teklifini mayıs ayında yapmayı planlıyor.

İTO 12 No’lu Ekmek Un ve Unlu Mamuller Meslek Komitesi Başkanı Hasan Demir, “Ekmeğe Ramazan Bayramı'ndan sonra yeni bir zam talebinde bulunup, 4 liraya çıkmasını isteyeceğiz” dedi.

TMO’nun piyasanın yarı fiyatına sattığı ucuz undan istedikleri kadar alamadıklarını söyleyen Demir, “Kısıtlı veriyorlar. TMO’dan aldığımız un, ürünün 3’te 1’ini oluşturuyor. Geri kalanı piyasadan temin ediyoruz” diye konuştu.

Demir, piyasadaki un fiyatlarının değişimlerine ilişkin ise şu bilgiyi verdi: “Son bir yılda 50 kiloluk un çuvalı 155 liradan 370 liraya kadar çıktı. Son bir ayda ise 80 lira zamlandı. Poğaça unları ise bir yıl içinde 180 liradan 420 liraya yükseldi.”

Öte yandan, Rusya Ukrayna savaşının buğday ve navlun fiyatlarında yarattığı artış nedeniyle yurt çinde un fiyatları zamlanmış, ancak marketlerin üç aylık sözleşmelerle un almasından dolayı söz konusu zamlar market raflarına yansımamıştı. Bu zamların ilerleyen aylarda vatandaşa birikimli bir şekilde yansıyacağı belirtiliyordu.

Ülke genelinde bilinen bir un markasının fabrika satış temsilcisinin sozcu.com.tr’ye aktardığına göre, TMO’nun sattığı buğday haricinde piyasada toptan satılan diğer unlara da bir ayda 70-80 TL aralığında zam geldi.

“Gerek TMO’nun sattığı gerekse piyasada satılan unlara bir ay içinde yüzde 20-25 aralığında zam gelmiş oldu” diyen yetkili, şöyle dedi:

“Bu durum perakende fiyatlarına da benzer oranlarda yansıyacaktır. Ulusal marketler üç aylık periyotlarla un alımı yaptıkları için fiyatlar anında değişmiyor. İlerleyen dönemde vatandaş da un fiyatlarındaki artışı hissetmeye başlayacaktır.”

Diğer yandan, İstanbul’da ekmek fiyatlarına son zam 10 Şubat’ta yapılmıştı.

İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 10 Şubat’ta yapılan meclis toplantısında ekmeğe yüzde 31,3 zam kararı çıkmış; öncesinde ekmek fiyatlarını 3-3,5 liradan satan fırınlar olsa da, 210 gram ekmeğin fiyatı resmi olarak 3 liraya yükselmişti.

Bu karardan sonra bazı ilçelerde ekmeğin 250 gramı 3,5 TL’den satılmaya başlanmıştı. Fırıncıların bazı ilçelerde gayri resmi zam yaparak 3,5 liraya çıkardıkları fiyatlar resmileşmiş olmuştu.

Fırıncıların yüzde 14’lük yeni zam talebi kabul edilirse, yılın ilk 4 ayında İstanbul’da satılan ekmek fiyatlarına yüzde 45 oranında zam gelmiş olacak.

Kaynak: Sözcü