Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı, Ekmeğin Sesi Haber sitemizin açılışına özel sorularımızı yanıtladı. Balcı, fırıncıların sorunları ve çözümüne kadar pek çok konuda açıklama yaparken, birlik ve beraberlik açısından mesaj vermeyi de unutmadı.
“Belediyeler haksız rekabete sebebiyet veriyor”Türkiye’de toplam kaç fırın var? Ruhsatsız fırınların sayısı belli mi? İl il yapılmış bir çalışma var mı, varsa bizimle paylaşır mısınız?
"Takriben 22 bin civarında fırının aktif olarak faaliyette olduğunu söyleyebiliriz. Bir başka ifade ile on binlerce kişinin ekmek kapısıdır, fırınlar… Tabi bu ruhsatlı olan fırınlar kapsamındaki veriler. Bir de ruhsatsız olarak faaliyette bulunan ve merdiven altı işletmeler olarak tabir ettiğimiz fırınlar var ki onlar bu işin adeta hayalet kısmı. Kaç tanedir, hangi ilde ne kadar vardır, bunlarla ilgili bir çalışma elimizde mevcut değil. Ancak, illerdeki odalarımız marifetiyle bunları tespit edip ilgili mercilere iletiyoruz. Bu bağlamda beklentimiz, bu tür merdiven altı işletmelerin bir an önce kapatılması yönündedir. Kimse halk sağlığı ile oynayamaz. Devlete ödemesi gereken vergiyi kaçıramaz. Bir an önce gereken yapılmalıdır diye düşünüyorum."
Yıllardır fırıncıların sorunları var malum ve bir türlü tam anlamıyla çözülemiyor. Taban-tavan fiyat sorunu olsun, bayi karları olsun, ruhsatsız fırın olsun. Burada tıkanan nokta ne? Ne yanlış gidiyor?
"Yanlış olan şu. Gerek Tarım ve Orman Bakanlığımız, gerek Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız nezdinde çıkarılan yönetmelik, tebliğ vb. uygulamalara, sahada yaptırım zayıf kalıyor. Bazen hatır gönülle, bazen ikili ilişkilerle mevcut uygulamalar göz ardı edilip, hem esnaf hem de tüketici zor bir konuma düşürülüyor. Burada, haksız rekabete sebebiyet veren belediye işletmelerimizin de izlenmesi gerektiği kanaatindeyiz. Sırf siyaset uğruna ekmek üzerinden rant sağlayanlar var. Başta da ifade ettim. Yanlış olan bu!"
"Ekmeğe zam artık zaruret"Fırıncılarla ilgili çözülmesi gereken problemler kapsamında ilk önceliğiniz nedir? Bu konuda çalışmanız var mı? Çalışmalarınız sonucu beklentileriniz neler? Fırıncıların maliyetleri sürekli artıyor ancak ilgili bakanlık zam yapılmayacak diyor. İşçi maliyetleri, dükkan kirası, un, tuz maya gibi girdilerin artışı karşısında fırıncı zorlanıyor. Bu konuda ortak bir nokta bulunamaz mı? Mesela ekmeklik unların fiyatı da ekmek gibi sabitlenebilir mi?
"Önceliğimiz tabi ki, tüketiciyi mağdur etmeden emeğimizin karşılığını alabilmektir. Takdir edersiniz ki başta elektrik olmak üzere doğalgazda, suda, unda, mayada ciddi manada fiyat artışları meydana geldi. Dolayısıyla illerimizde de buna paralel bir ekmek fiyat artışının olması artık zaruret noktasında. Odalarımızın talepleri, o ildeki Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği marifetiyle belli bir silsileden sonra onaylanıyor ve fiyat o ilde uygulama aşamasına geliyor. Burada hijyen ve kalite, olmazsa olmazımız… Dolayısıyla alın terini emeği ile yoğuran fırıncı esnafımızın hayatiyetini devam ettirmesi için her türlü çabayı elimizden geldiğince yerine getirmeye çalışıyoruz. İlgili bakanlıkla olsun, ilgili genel müdürlüklerle olsun devamlı istişare içerisindeyiz. Serbest piyasa koşullarında en iyiyi oluşturma konusundaki hassasiyetimizi sonuna kadar sürdürme konusunda da kararlıyız."
"Ekmekte kilogram fiyatı 8 lirayı geçmemeli"Fırıncılık sektöründe en büyük sorunu yaşayan il İstanbul diyebiliriz. Çünkü her bir ilçenin kendine özgü ekonomik ve sosyokültürel bir yapısı var. Dolayısıyla maliyet açısından baktığımızda her ilçe farklılık gösteriyor. Mesela Beşiktaş’ta bir dükkân kirası 10 bin lira olabilirken Sultan Gazi’de 2 bin liraya dükkan kiralanabiliyor. Şartlar bu iken ekmek fiyatı sabit kalınsın isteniyor. Burada fırıncılar mağdur olmuş olmuyor mu? Satış fiyatı illere, ilçelere göre belirlenebilir mi?
"Zaten o şekilde oluyor… Biraz önce de ifade ettim. Odalarımızın talepleri doğrultusunda Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği, Federasyon ve Ticaret Bakanlığının görüşleri neticesinde ekmek fiyatı uygulamaya geçiyor. Dolayısıyla iller bazında farklı fiyat tarifelerini görebiliyoruz. Bizim bu noktada önceliğimiz, kilogram bazında şu an için fiyatın 8 TL.’yi geçmemesi üzerinedir. Bu, bazı il ya da ilçemizde 7 lira, 6.5 lira gibi farklı bir aralıkta da olabilmektedir."
"İl bazında odalar proje getirmeli"En büyük sorunlardan biri de fırıncıların çalışma saatleri ve günleri. Ardahan il merkezinde fırıncılar 5 yıldır Pazar günleri kapalı. Nöbetçi fırın sistemi ile çalışıyorlar. Bu uygulama Türkiye genelinde yapılamaz mı? İl il proje üretilerek ve belediyelerden destek alınarak bir çözüm getirilemez mi? Federasyon olarak bu anlamda çalışmalarınız var mı?
"Tabi, genel anlamda ülke genelinde nasıl olabilir, incelemek lazım kanaatindeyim. İl bazında odalarımızdan bu yönde talep gelir ise biz de gereği için ne yapılması gerekiyorsa, yapmaya çalışırız. Takdir edersiniz ki, bu arz- talep işi…"
Daha önce ekmekte tek gramaj uygulaması vardı. Şimdi iki gramaj var; 200-250 gr. Neden bu uygulamaya geçildi? Yeniden tek gramaj uygulamasına geçilmesi söz konusu mu?
"Biliyorsunuz, Türk Gıda Kodeksi Ekmek ve Ekmek Çeşitleri Tebliği’ne ek olarak 1 Aralık 2017’de, ek bir madde getirilerek “ekmeğin 200 gr.’dan başlayarak 10’ar gr. artırılarak” üretilebileceğini öngörüyor. Dolayısıyla bahsettiğiniz gramajlardan farklı olarak 210, 220, 270 gibi gramajlarda da ekmek üretilebilir. Bir kez daha üzerine basarak söylüyorum. Şu an itibariyle kilogram fiyatının 8 lirayı geçmemesi şartı ile…"
"Talep oluşur ise STK'larla ortak çalışırız"İstediğiniz projeleri üretmek için yeterli desteğiniz kaynağınız var mı? Nereden destek alıyorsunuz? Türkiye genelinde birçok STK var, sizler bu STK’larla iş birliği yapıyor musunuz? Onlardan destek görüyor musunuz, ortak yaptığınız çalışma var mı?
"Genellikle, bakanlıklarla koordineli bir şekilde proje yapmaya ve birlikte yürütmeye ağırlık veriyoruz. Ancak federasyonumuz öngörüleriyle bizzat tarafımızdan yapılan israfı önlemeye yönelik çalışmalarımız da var. Talep oluşur ise, diğer STK’larla da ortak çalışma yapabiliriz. Biz, ekmek ve israf konusunda yapılabilecek tüm çalışmaların içerisinde yer almak isteriz…"
"Sorunların çözümü için birlik olmamız şart!"Son olarak fırıncılara vermek istediğiniz mesajlar var mı?
"Kalite ve hijyen’den asla taviz vermememiz gerektiğini bir kez daha vurguluyorum. Bizim için öncelik bu. Sonrasında alın terini emeği ile yoğuran esnafımızın mağdur olmaması için birlik ve beraberlik içerisinde hareket etmesi ve ilgili oda, federasyon bağlantılarını güçlü kılması gerek ve şart diye düşünüyorum. Çünkü, sahada olan biziz, problemi de, çözümü de bizlerde mevcut. Bizler bir olur isek, inanıyorum ki tüm zorlukları kolayca aşabiliriz."