6 Eylül Pazartesi günü Kocaeli Fırıncılar Odası tarafından yapılan duyuruda ekmeğin gramajı, 230 gramdan 200 grama düşerken fiyatının aynı kaldığı belirtildi. Kocaeli Fırıncılar Odası Başkanı Ali Sarı, ekmeğe yapılan gizli zam ve meslekleriyle ilgili yaşadıkları sıkıntıları anlattı. Sarı, “Ekmek fiyatının artışı; un, doğalgaz, elektrik gibi ana kalemlerimize gelen aşırı zamlar yüzünden yapılmıştır. Kimse fırıncının durumunu düşünmüyor. Bizler sanıldığı gibi zengin değiliz. Bindiğimiz araba da belli yaşadığımız hayat standartlıda. Alttan da yeni fırıncı yetişmiyor. Mesleğin cazibesi kalmadı. Çalıştıracak adam bulamıyoruz. Bugün en az 500 personele ihtiyaç var. Gelsinler hemen işe başlatayım. Ama ne gelen var ne soran. Personel bulma sorununu çözmek için biz de meslek liselerinde fırıncılık sınıfı açmayı planlıyoruz” dedi.
Halk ekmeğinde durum nedir?
Fırıncılar Odası Başkanı Ali Sarı, meslekleriyle ilgili sıkıntıları anlatırken güncel piyasaya dair notlar da verdi. Sarı açıklamalarında şu konulara değindi, “Önce halk ekmeğinden başlayalım. Daha halk ekmeği satışı başlamadan 30 binin üzerinde satılamaz demiştik. Kış aylarında 27 binlere kadar satış yapılıyordu şimdi ise 12-15 binlere kadar düştü. Kışın biraz daha artabilir. Bugün 350 gram halk ekmeği 2 lira 40 kuruş olarak satılıyor.
Neden 340 gram yapıyorsunuz?
Küçük ekmek yaptığımızda dönerciler bu ekmeklerin tamamını topluyor, daha ucuz geldiği için buradan alıyorlardı. Vatandaş da tekli ekmek bulamamaktan yakınıyordu. Bizden alsalar 1.20’den alacaklardı, halk ekmeği noktalarından 1 liraya alıyorlardı. O yüzden Büyükşehir ile görüşerek ekmeği çiftliye çevirdik. Normal ekmek ise 200 gram olarak 2 TL’den satılıyor.
“PİDE YERİNE KOLA ALDILAR”
Belediye, ihtiyaç sahipleri için vatandaşlara günlük 2 pide parası yükledi. Yaklaşık 120 TL. Ancak vatandaş bunu tatlı, börek, içli pide ya da kola alarak kullandı. Çünkü zaten tüm fırınlarda yeterince askıda pide ya da askıda ekmek bulunuyor. Hele ki Ramazan aylarında her bir fırında en az 300-500 askıda pide bulunuyor. Normal günlerde ise her fırın en az 100 ekmeği askıdan veriyor.
“GELİN BİRLİKTE HESAPLAYALIM”
Eleman bulamıyoruz. Sebebi para. En az 5 bin TL maaş vermeliyiz. Bizim 5 bin TL maaş ödeyebilmemiz için ise ekmeği 3 lira yapmamız lazım. Dışarıdan çok kolay geliyor. Günde 2 bin 500 ekmek üreten fırın, günde 4 bin 300 TL para toplar. Bir ayda 130 bin TL yapar. Bu paranın 50 bin TL’si un, 60-70 bin lirası işçilik. 100-110 bin lirası zaten un ve işçilik. Doğalgaz ve elektriğe gelen zamlar sonrası en son gelen doğalgaz faturam 7 bin 700 TL, elektrik faturam 4 bin 500 TL-12 bin 200 TL de bu yapıyor. Geri kalanla evimi geçindireceğim, fırın aracına yakıt koyacağım, deterjan, dezenfektan, kolonya alacağım, kirasını ödeyeceğim… Hani nerede yüksek karlar?
“FAKİR FIRINCI GÖRMEYENLERE BEN GÖSTEREBİLİRİM”Fakir fırıncı görmedik diyorlar, ben bir sürü göstereyim onlara. Pazar günü Derince’de bir fırıncı arkadaşa gittim. Bana dedi ki, “Pazartesi okullar açılıyor, vallahi billahi çocuğumun kıyafetini, defterini, cetvelini alamadım.” Bu adam fırın işletmecisi.
“LASTİK İŞÇİLERİNDEN DAHA PAHALI ARABAYA BİNEN FIRINCI GÖSTERİN, BEN BU İŞİ BIRAKIRIM”Uzaktan konuşmak kolay, 500 fırıncı arasında 20 tane çıkmaz ki lüks arabaya binen. Onlar da babadan kalma malı olan, fırının yanında farklı iş kollarında faaliyet gösteren fırıncıları ayrı tuttuğunuzda, bana bir kişi desin ki lastik fabrikalarında çalışan işçilerin arabalarından daha pahalı araba göstersin, ben bu işi ve oda başkanlığını bırakırım. Fabrika işçileri bizim bindiğimiz arabalardan daha kaliteli arabalara biniyorlar. Bu bir algı, bu da iyi yönetiliyor.
Sizin aracınız kaç paralık bir araç?
2015 model bir Opel aracım var. 130 bin TL’ye almıştım. Şimdi olsun olsun 180-200 bin lira... Halen de kredisini ödüyorum. 15 personel ile çalışıyorum, 75 bin TL maaş ödüyorum. Bunu bile çok görüyorlarsa diyecek bir şeyim yok.
“FIRINCININ YÜZDE 25’İ İCRALIK”Fırıncı beş kuruşa muhtaç, bize yansıtılan zamları biz yansıtamıyoruz. Yanlış anlaşılmasın ağlamıyoruz, pandemi döneminde herkes kapalıyken yüzde 30 kapasiteyle de olsa biz çalışıyorduk. Bir ekmek için 3-5 kilometre uzağa adam gönderdik. Kocaeli’de fırıncıların yüzde 25’i icralıktır. Ya kredi alamıyor ya uncu tarafından icraya verilmiştir ya da hiçbir vergisini ödeyemiyordur.
Peki un neden bu kadar pahalı?
Kuraklık nedeniyle… Buğdayın 10’uncu, 11’inci ve 12’nci ayda ekim zamanları başlıyor. O aylarda yağmur ve ardından da kar yağmadığı zaman buğday düşük kaliteyle yetişiyor ve yetmiyor. Türkiye’de 20 milyon ton buğday tüketimi var. Bunu Türkiye üretiyor mu üretiyor ama kalite olarak düşük olduğu için Rusya’dan, Kazakistan’dan buğday alıyoruz. O da fiyatı yükseltiyor. Buğdayın kilosu şu an 3 TL. Değirmenci kaliteyi yakalamak için yüzde 30 ithal buğday kullanmak zorunda. Aslına bakarsanız değirmenci de para kazanamıyor.
“ÇİN TOPLUYOR”Bunun dışındaki bir sebep de Çin. 1,5 milyar nüfus var. 1 yılda tükettiğimiz unu, Çin bir ayda tüketiyor. O yüzden dünyanın her yerinden un alıp stokluyor. Bu da piyasayı artırıyor. Çin, Rusya’yı kapatmış. Daha önce istediğimiz kadar un alıyorduk. Şimdi alamıyoruz.
“3-5 YIL SONRA EKMEK BULAMAYABİLİRİZ”Kuraklık devam ederse 3-5 yıl sonra, değirmenci buğday bulamayacak, biz un bulamayacağız, vatandaş ekmek bulamayacak. İnşallah o günleri görmeyiz. Şimdi bakıyoruz çöpler dolu. Pahalı olan poğaçayı çöpte göremezsin ama ekmek hep israf ediliyor. 5 ekmek alan aile birini çöpe atıyor.
“ŞU AN 500 KİŞİYİ HEMEN İŞE ALABİLİRİZ”Tek tük Suriyeli çalışıyoruz, Afgan da çalıştıran var. Şu an onlar olmasa, emeklilerimiz olmasa fırıncılık sektörü kapanma noktasına gelir. Suriyeliler çekip giderse işimiz zor. Ben işsizlik olduğuna inanmıyorum, iş beğenmeme var. Kocaeli’de 500’e yakın fırın var, her bir fırının 1-2 personele ihtiyacı var. Şu an 500 personel gelse her birini, bir fırına işe sokarız.
“ÖNLEM ALMAK İSTEDİK”Kalifiye eleman sıkıntısının önüne geçmek için 7-8 sene önce İzmit Belediyesi ve İŞKUR ile birlikte bir proje başlattık. Uygulamalı ve İŞKUR destekli personel yetiştirmek için davet açtık, müracaat alamadık. Sadece bir kişi geldi. Bir kişi için de kurs açamadık. Yetişmiş personele 3,5- 4 bin lira maaş veriyoruz. Ama yine de personel bulamıyoruz.
“FIRINCILIK SINIFI AÇACAĞIZ”Son olarak Milli Eğitim Müdürlüğüyle bir çalışma başlattık. Meslek okulunda fırıncılık sınıfı açmayı planlıyoruz. Ekmekle ilgili iş garantili bir çalışma olacak bu. Daha çok bayanlara yönelik olmasını düşünüyoruz. Çalışmalarımız devam ediyor. İnşallah bir noktaya geleceğiz. İŞKUR destekli ve projemizde uygulamalı dersler de olacak.
Ramazan ayına kadar ekmeğe yine zam gelir mi?
Bu gidişatta önümüzdeki Ramazan’a kadar ekmeğe yeni bir zam gelebilir. Keşke bizim kalemlerimize zam gelmese. Biz ekmeğin fiyatını yükseltmek istemeyiz. Un fiyatları 250’ye çıkarsa tekrar bir zam daha gelebilir. Yılbaşı da asgari ücretin ne olacağı da önemli. Bizim en önemli giderimiz işçilik. Ekmek dağıttığımız araba, bundan bir yıl önce 50-60 bin liraydı. Şu an 220 bin lira. Yani ben 220 bin lira arabaya para vereceğim, onunla ekmek dağıtacağım, bunun adı da ticaret olacak…
“BİR VATANDAŞ YILDA 70 KİLO EKMEK TÜKETİYOR"Nüfusa oranla ekmek sayısı artmıyor. İnsanların alım gücü arttıkça ekmeği tüketmiyor. 20 yıl önce kişi başı yıllık 150 kilo ekmek tüketirdik, şimdi ise bu sayı 70 kiloya kadar düştü.
Kaynak: Kocaeli Gazetesi (Bülent Ekinci)