İSTESOB Başkanı Faik Yılmaz'dan Ekmeğin Sesi TV'ye özel açıklamalar

İstanbul Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Faik Yılmaz, sektöre ilişkin önemli ve çarpıcı açıklamalar yaptı. Yılmaz, Ekmeğin Sesi TV Editörü Oğuzhan Kaplan'ın sorularını cevaplandırdı.

Başkan Faik Yılmaz'ın açıklamalarından satırbaşları şöyle:

Malumunuz, İstanbul fırıncısı zor günler geçiriyor. Son 2 yıldır artan girdi maliyetlerinden dolayı yapılan ekmek zamlarının hiçbir faydası olmadı. Bu ay itibariyle de ekmeğin 2 TL olmasını bekliyor fırıncılar. Bu konuda neler söylemek isterseniz?

2018 yılından itibaren zam kararını komisyon veriyor. Daha önce tarifeye tâbiydik... Ticaret Odası üyeleri tarife yapmıyordu, serbest bırakmıştı. Onlar da istedikleri fiyata satıyorlardı. O zaman da ağlıyordu fırıncılar... Fiyat serbest olmasına rağmen yine sıkıntı içerisinde feryat ediyorlardı.

Ekmek zammıyla ilgili İstanbul Fırıncılar Odası Başkanlığına Erdoğan Çetin seçildikten sonra bir çalışma yaptı. Biz de 'Getir, hemen sunalım. Valimizle birlikte görüşelim ve hemen onaylayalım' dedik. Sonrasında Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı sayın Halil İbrahim Balcı'yı aradım ve zam çalışmasını gönderdim. Ardından sayın Balcı, çıktı televizyonlara ve 'İstanbul'da ekmek fiyatları 1.50 TL'yi geçemez' diye açıklama yaptı. Ancak buna yetkileri olmadığını belirttim. Bundan sonra kendileriyle tartıştık... İstanbul fırıncılarının bütün günahını, vebalini Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı sayın Halil İbrahim Balcı çeker!.. Çünkü, onun bu karara yetkisi yoktu. Ortalığı karıştırıyorlar. Yoksa, biz zammı veriyorduk. Hatta, Federasyon eski Başkanı Fahri Özer varken, bir tek pide zammında zam vermedik. O da şöyle, biz maliyet bilgilerini alıyoruz. 4 yıl sayın Fahri Özer fiyat getirmedi tarifeyle ilgili... Kendilerine, 'Belgeleri getir, zam verelim' dedim. Getirmedi, biz de zam veremedik. En son 5 yıl önce zam verdik.

İstanbul Fırıncılar Odası Başkanı sayın Erdoğan Çetin de, girdi maliyetlerinden ötürü ekmeğe %40 zam talebiyle ilgili medyada açıklamalar yapmıştı. Sizce, bu talebin haklı yanları var mı?

Zammın haklı yanları var... Ama rakamlarda anlaşamıyoruz. Sayın Erdoğan Çetin, belgeler üzerinde güzel çalışmış. Personel, reklam, Oda aidatları, işçilik, doğalgaz, araç yakıt giderlerinin hepsini belirlemiş ve ekmeğin kilogram fiyatının 8 TL olmasını talep etmiş. Bizim Kurul da, (hem Tarım Gıda Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlüğü de bir çalışma yapmış) girdi maliyetlerinin hepsini ortaya çıkarmış. Böylece ekmeğin kilogram fiyatının 7 TL olmasını düşünüyorlar.

Fiyat Belirleme Komisyonu'nda siz de varsınız. Bu komisyon ne zaman oluşturuldu ve işleyiş ne şekilde oluyor?

Vali ya da Vali Yardımcısı, Ticaret Odası'nın temsilcisi, Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlüğü temsilcisi, Esnaf Odaları temsilcisi olarak ben ve İstanbul Fırıncılar Odası Başkanı Erdoğan Çetin katılıyor, beraber tarifeyi belirliyoruz.

İstanbul'da yaklaşık 3 bin 500 adet ekmek üreten ruhsatsız fırın bulunmakta. Bunun yanı sıra dev bir kapasitesi olan Halk Ekmek ve yüksek kapasiteli sanayi fırıncıları eklenince pazar daralıyor. Haliyle kapasiteler düşüyor. Bu da arz-talep dengesizliğine yol açıyor ve doğal olarak ekmek maliyetlerini artırıyor. Komisyonda bu konular görüşülüyor mu? Bakanlığa bilgi veriliyor mu bu konuda?

Zaten Bakanlığın temsilcisiyle beraber yapıyoruz toplantıyı... Yalnız burada bir sıkıntı var. İlçe belediyeleri fırınlara müsaade etmemesi lazım. Sorun buradan kaynaklanıyor. Artık İstanbul'da ucuz ekmek üretmek isteniyorsa, devletin un maliyetini düşürmesi gerekiyor. . Bunun yanında, fırınlara da minibüslerde olduğu gibi 'Tahdit'li olmalı... Yani, her önüne gelen fırın açmaması lazım.

Üretim kalemi çok çeşitli olan ve girdi maliyetlere müdahale edemediğiniz bir ürüne, sabit fiyat belirlenmesi fırıncılar arasında çok tartışmalara neden oluyor. Ekmek fiyatının serbest olması isteniyor. Böyle bir şey mümkün mü?

Ticaret Odası serbest bırakmıştı ve istedikleri fiyata satıyorlardı. Ama yine ağlıyorlardı. İşte, zincir marketlerin çok para kazanması buradan kaynaklanıyor. Biz tarifeye tabidik, onlar değildi. Şimdi hepsini biraraya getirdiler. Bütün iş her yere fırınların açılmasına müsaade edilmeyecek, kanunda ve yönetmelikte değişikliğe gidilmeli. Örneğin, ben gidiyorum senin fırınını kapatıyorum. Ama sen, gidiyorsun eşinin, oğlunun üzerine yeniden fırın açıyorsun. Kısaca, hileli işler yapılıyor. Bunların yapılmasına müsaade edilmemeli. O fırın olduğu gibi kapatılmalı. Ahilik'de nasıl yapılıyor bu işler? Yanlış üreten esnafın pabucu dama atılınca, onu kapatıyoruz.

Ekmek fiyat tarifesi kapsamında, tarife üstü satış yapılamayacağı söyleniyor. Ve bu konuda yasal yaptırım uygulanıyor. Tarifenin altında satış yapanlar neden engellenemiyor?

Tarifenin altında satış yapabilir ama tarifenin üzerinde satış yapamaz. Serbest bırakılmadığı müddetçe... Avrupa'da tarife var. Nasıl var? Sabahleyin geliyorum ben dükkanıma; lokanta olsun, kahve olsun, kafe olsun... Yazıyorum o günkü satış fiyatı, koyuyorum kapının önüne ve orada satılıyor. Bizim esnafımızda tarife bile yok!..

Ekmekte bayi karı %15 ila %20 iken, hiçbir ilçede uyulmadığını görüyoruz. Buna aykırı davrananlar hakkında yasal yaptırımlar nelerdir?

Fırıncı esnafının bizim haberimiz olmadan o fiyatlara veriyorsa ne yapabiliriz? Bunu biz nereden bileceğiz? Zincir marketlere kendileri veriyor. Yani, fırıncı kendi ayağına kendisi kurşun sıkıyor!.. Fırıncılarla bu konuyu konuşuyoruz. Diyorlar ki, 'Fırıncı olarak zincir marketlere bu fiyattan vermezsek biz nasıl kazanacağız?' Ekmeğe biz zam yapıyoruz, zincir marketler daha düşük alıyorlar. Eğer bir fırıncı ürününü fırında satsa hiçbir zararı olmaz. Ama zincir marketlere 65 kuruşa veriyorlar. Orada sıkıntı var...

İstanbul Ticaret Odası'na, İstanbul Fırıncılar Odası'na bağlı fırınlar olması sizce sektör açısından bir sorun teşkil ediyor mu? Fırıncılar bir çatı altında toplansa daha mı iyi olur?

Şirketler Ticaret Odası'na bağlı, küçük olanlar da bize bağlı... Bu konuda bir problem yok. Yine söylüyorum, problem şurada, fırın sayısının düzenlenmesi, Rekabet Kurulu ile olan sorununun ortadan kaldırılması ve zincir marketlere verilen kar marjının iyi kontrol edilmesi.

Bir çok il'de birden fazla Fırıncılar Odası olduğunu biliyoruz. İstanbul'da farklı bir Fırıncılar Odası kurulabilir mi sizce? Mevzuat nasıl işliyor?

O kurulamaz da, yalnız 1 tane değil ki fırın... Fırınlar diğer Odalara bağlı fırınlar da var. Çünkü biz bir genelge gönderdik... Bu genelgeyi 25 taneden fazla üyesi bulunan Odanın hepsine gönderdik. 21 tane fırıncılarla ilgili Oda var.. Avcılar, Büyükçekmece, Güngören, Pendik, Maltepe gibi ilçelerde karma Odalar... Ticaret Odası'nda neden 1 tane var? Bu konuda rekabetin olması gerekiyor.

Siz, İstanbul'daki tüm esnafların sesi oluyorsunuz, sorunlarıyla uğraşıyorsunuz, Fırıncılar sektörünün sorunları diğerlerine göre daha mı fazla? Çünkü sürekli medyada ekmek ve fırıncı konuşuluyor?

Basında gündemde tutmak için şikayet ediyor vatandaş ekmek almayı... Bizim fırıncılarımız o tarifeden uygulamıyor! Ne kadar yasak yaparsanız yapın... 2018'de bu zamlı tarifeyi açıklarken, Vali beye özellikle söyledim ve dedim ki, 'Bir rakam söyleyelim. 200 gram ekmek 1 TL. 250 gram ekmek 1.25 olmasın sayın valim' dedim. Bu iki bizi hırsızlığa teşvik etti. Şimdi zam verilecek... Zam verilirken de tek rakam açıklayacağız.

Halk Ekmek açıklama yapıyor ve pidenin 60 kuruş olduğunu belirtiyor. Ama altında yazıyor '200 adetle sınırlıdır.' 20 milyon nüfusu var İstanbul'un 200 bin ekmek.. Sen bunu yapabilir misin!.. Seninki şirket, yaz belediyeye zararı... Ama öyle olmaması lazım. Bundan sonra yaparsa zaten dava açacağız İSTESOB olarak... Çünkü haksız ve yalan rekabet yapıyor. Yanlış yapan sadece fırıncı mı.. Hayır tabi ki.. Siz onun istediği ürünü, istediği fiyata satmasına müsaade etmezsen her türlü yanlış yola giderler.