Trump’ın Vergi hamlesi gıda sektörünü nasıl etkiler?

Trump’ın açıkladığı vergi politikaları özellikle ithalata dayalı ekonomiler için maliyet artışlarını tetikleyebilir. Ancak Türkiye özelinde baktığımızda, gıda sektörü ağırlıklı olarak iç üretime dayanıyor. Ekmek gibi temel bir gıda maddesinin üretiminde kullanılan buğday büyük ölçüde yerli üreticiden veya komşu ülkelerden tedarik ediliyor. ABD, Türkiye'nin gıda hammaddesi ithalatında kayda değer bir aktör değil. Bu da Trump’ın vergilerinin Türkiye’deki gıda fiyatlarını doğrudan etkilemesini düşük bir olasılık haline getiriyor.

Gıda sektöründe fiyatları etkileyen temel dinamikler arasında enerji maliyetleri, ambalaj giderleri, lojistik ve işçilik başı çekiyor. Son dönemde Türkiye’de elektrik ve doğal gaz fiyatlarına yapılan zamlar, fırıncılar başta olmak üzere tüm gıda üreticilerini zorluyor. Bu zamlar, doğrudan üretim hattına ve dolayısıyla ürün fiyatlarına yansıyor.

Ekmek örneğinden gidersek, fırınlar üretim süreçlerinde yoğun enerji kullanıyor. Enerjiye gelen her zam, un fiyatındaki en küçük artışla birleştiğinde ekmeğin maliyetini doğrudan yukarı çekiyor. Bu sebeple, fiyattaki artışın sebebi dış ticaret politikalarından çok yerel ekonomik koşullardır.

Her ne kadar Trump’ın vergilerinin kısa vadede doğrudan bir etkisi beklenmese de, gıda sektörü küresel dengelere oldukça duyarlıdır. Küresel pazarlarda yaşanabilecek belirsizlikler, hammadde tedarik zincirlerinde bozulmalar ve döviz kurundaki dalgalanmalar zamanla ithalat maliyetlerini artırabilir. Bu durum, özellikle işlenmiş gıdada kullanılan katkı maddeleri ve paketleme malzemeleri gibi ithal kalemlerde fiyat artışlarına yol açabilir.

Trump’ın vergi politikası küresel ölçekte dalga etkisi yaratabilir ancak Türkiye’de ekmek fiyatlarını belirleyen ana unsur hâlâ iç dinamiklerdir. Enerji zamları, üretim maliyetleri, işçilik ve yerli tarım politikaları fiyata yön verirken, dış politikadaki gelişmeler dolaylı ve uzun vadeli etkiler doğurabilir. Gıda sektöründe önümüzdeki süreçte fiyat hareketliliği yaşanacaksa, bunun nedeni Beyaz Saray değil; Türkiye’deki ekonomik koşullar olacaktır.