Ekmek üretim sanayinde 45 yıldır faaliyet yürüttüklerini belirten Serdar Yalçınkaya, sektörde yaşanan daralmadan kurtuluş için başlattıkları kampanya ve israfın önlenmesi için önerilerini ANKA Haber Ajansı’na anlattı. Yalçınkaya’nın açıklamaları şöyle:
“ÜRETİCİ UN ALAMAYACAK DURUMA GELDİ: Şu anda ekmek ve unlu mamul üretim sanayisinde iş gücü yoğun çalışmalar yapılıyor. Bu da ister istemez ekmek üreticisinin, üretim verimliliğini düşürüp üretim maliyetleri yükseltiyor. Pandemiden sonra ham madde ve enerji girdilerinde öngörülemez artışlar yaşandı. Artık sektörde üretim maliyetlerini kontrol edemez hale geldi. Üretici artık ekmek üretmek için un alamayacak aşamaya geldi. Bir makine sanayicisi olarak makine sattığımız üreticilere gerek vade açarak gerek onların kredi kullanmasına yardımcı olarak üretimlerinde modernizasyonlarını gerçekleştirmelerini sağlamaya çalışıyoruz. Ancak tabii ki bu çok mümkün olamıyor. Çünkü üretici gerçekten çok zor durumda. Bunun önemli sebeplerinden bir tanesi 2018 yılında değişen fiyatlandırma düzenlemesi.
SATTIĞIMIZ EKİPMANLARIN TAHSİLATINDA ZORLANIYORUZ: 2018 öncesinde ekmeğin fiyatı üreticilerin bağlı oldukları odalarca belirlenirdi. Bu fiyatta maliyetlere göre oluşturulurdu. Şimdi il ve ilçelerde oluşturulan komisyon buna karar veriyor akabinde fiyat artışını valilik veya kaymakamlığın onaylanması gerekiyor. Böylece fırıncının zarar etmemesi için istediği zammın yürürlüğe girmesi zorlaşıyor. Son dönemde ham maddenin fiyatını artışı çok hızlı değişkenlik gösterdiği için zarar büyüyor. Dolayısıyla sattığımız teknolojik ekipmanların tahsilatını yapmak da zor oluyor. Bizim sanayimizde de ham madde tedarikinde sorunlar var.
YERLİ ÜRETİCİ PAZAR KAYBEDİYOR: Yüzde 99’u yerli olan ekmek ve unlu mamul sanayi sektörü belki de önümüzdeki yıllarda yabancı sermayeli firmalar tarafından ele geçirilmiş olacak. Son 2 yılda Türkiye'deki ekmek ve unlu mamul sanayi sektörü bir değişim içinde. Pişmiş donuk unlu mamuller, çiğ donuk unlu mamuller sanayisi geliştikçe yabancı sermayeli firmalar bu konuda daha bilgili oldukları için Türkiye'deki faaliyetlerini arttırdı. Bazı bölgelerde yerli ekmek ve unlu mamul üreticileri yüzde 30 ila 50 oranında pazardan pay kaybetti.
SATAMADIĞIMIZ ÜRÜN İSRAFA DÖNÜŞÜYOR: İhtiyacın rutinin dışına çıktığı bölgelerde özellikle turizm bölgelerinde bu kayıp çok daha ciddi boyutlarda. Yerli ekmek ve unlu mamul sağlayıcıları ihtiyacı önceden tespit edemiyorlar. Otellerde, restoranlarda, kafelerde, plajlarda veya marketlerde donuk unlu mamul teknolojisini kullanıyor. Böylece israfın da belli ölçüde önüne geçilmesi hedefleniyor. Satamadığınız ürün israfa dönüşüyor. Sıfır atık projesi tüm alanlarda olduğu için, olduğu gibi ekmek ve unlu mamul alanında güncel bir konu. Dolayısıyla da yabancı sermayeli firmalar konudaki tecrübelerinden dolayı Türkiye'deki üreticinin yerini alıyor.
DONUK EKMEK VE UNLU MAMULLER SANAYİSİNE GİRDİK: İşte biz Toya Makine olarak bu noktada zaten teknoloji sağlayan bir firma olarak 2016 yılından beri donuk ekmek ve unlu mamul sanayisinde yerli üreticileri bilinçlendirmeye çalışıyoruz. Bay Bread markası altında bu teknolojiyi geliştirdik. Yani bizim bildiğimiz simit, açma, poğaça, geleneksel somun ekmek, börek çeşitleri, pideler, lahmacunların donuk versiyonunu geliştirdik. Bununla ilgili 11 mağaza açtık. Türkiye'deki fırıncı meslektaşlarımızın gelişmeleri takip etmelerini ve buradaki teknolojik değişimden faydalanmalarını bekliyoruz.
EKMEK DOLAPTA BOZULUR: Önemli unsurlarından bir tanesi de marketlerdeki satılan ekmekler. Bugün ekmek üreticisi sanayici ekmekleri iadeli olarak veriyor. Bunu da zorlayan ekmeğin satışına aracılık eden ticari kurumlar. Ekmek günlük üretilen, günlük tüketilen bir ürün. Raf ömrü en kısa olan gıda maddelerinden bir tanesi. Ve bu anlamda marketler üreticilerden ekmekleri günlük olarak temin ediyor. Hatta bir gün içerisinde 2 veya 3 defa temin ediyor. Ve bu temin ettikleri ekmekleri gerekli miktarda satamadıklarında fırıncıya iade ediyorlar. Fırıncılar ise bu ekmekleri bir şekilde hayvan dostları derneklere veriyor. Ancak evde tüketilemeyen ekmeklerin israfı bilinçsizlikten kaynaklanıyor. Tüketici uzunca dönem pandemide evde kaldığımız dönemde ‘acaba fazla mı alsak, az mı alsak’ gibi durumlar yaşadık. Ancak evde ekmek saklama konusunda da ciddi bir bilinçsizlik var. İnsanlar ekmeği buzdolabında saklıyor. Halbuki ekmek buzdolabında saklanmaz. Eskiden evlerde ekmek dolapları olurdu, ekmek kutuları olurdu ve orada muhafaza edilirdi. Ancak son yıllarda bir şekilde bu pakette ekmek üreticilerinin yönlendirmeleri neticesinde ekmek, buzdolabında saklanan bir ürün haline getirildi. Ekmek en hızlı 2 dereceyle 8 derece arasında bayatlıyor. Yani ekmeğin hızlı bayatlamasını istiyorsak, ekmeği buzdolabına koymamız lazım.
60 MİLYAR DOLARLIK SEKTÖR ŞİMDİ PARA KAZANAMIYOR: Firma olarak yerli üreticiyi bunu koruyup kollamaya çalışıyoruz. Çünkü sektörün ne kadar zor durumda olduğunu net olarak biliyoruz. Türkiye'de yılda 60 milyar dolarlık getirisi olan bir sektörden bahsediyoruz ve bu sektör şu anda para kazanamıyor. Ekmeğin bugün İstanbul'da kilogram fiyatı 9 TL lira. Ekmeğin üretiminde kullanılan unun kilogram fiyatı yaklaşık 5 TL olmuş durumda. Bugün hiçbir sanayide ana ham maddenizin birim fiyatını 3 ile çarpmadan ürüne fiyatlama yapamazsınız. Bugün unun fiyatının 5 TL olduğu bir ortamda ekmeğin kilo fiyatının 15 TL olması gerekir.
EKMEĞİN KİLOGRAM FİYATININ 12 TL OLMASI İSTENDİ: Bugün İstanbul'da ekmeğin kilogram fiyatı 9 TL lira ve geçtiğimiz hafta Fırıncılar Federasyonu Başkanı Ankara'da bazı görüşmeler yaptı ve fiyatın 12 liraya çıkartılmasını istedi. Bu bile yetersiz bir fiyat. Sektöre en azından bir can suyu niteliğinde olması bekleniyor. Ekmek üreticisinin ciddi anlamda fedakarlık yaptığını düşünüyorum. Emeğini sermaye olarak kullanıp karından fedakarlık etmek uğruna fırıncıların fiyat artışı yapamadığını düşünüyorum.
YENİ TEKNOLOJİ MALİYETİ DÜŞÜRÜR: Güncel teknolojilerle maliyet artışlarının önüne geçebilir. Ham madde maliyetlerini tabii ki engel ama enerji verimliliği sayesinde enerji kayıplarını önleyerek maliyetlerde tasarruf yapılabilir.
DESTEK KAMPANYAMIZ VAR: Bu anlamda yeni teknolojiye yatırım yapan esnafa destek de veriyoruz. Yeni model ekmekçilik sanayine yatırım yapacak müteşebbislere 1 milyon ekmeği ücretsiz olarak vereceğiz. Bu da yaklaşık güncel ekmek satışlarıyla 2,5 milyon TL civarında bir değer anlamına geliyor. Ekmek ve unlu mamul sanayi sektörünün yerli kalabilmesi adına kendi bütçemizden 2,5 milyon liralık bir desteği bu sektöre vermeye hazırız.”
Kaynak: ANKA