Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Ocak ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda bu gelişmede asgari ücret ve gıda fiyatlarından etkilenen kalemlerin yanı sıra, yeniden değerleme oranının etkilediği hizmet grupları, dönemsel fiyatlama davranışına sahip sağlık ve ulaştırma hizmetleri gibi kalemler ile geçmiş enflasyona endeksleme eğilimi güçlü olan grupların etkisinin hissedildiği belirtti.
Raporda şöyle denildi:
"Tüketici fiyatları ocak ayında yüzde 6,65 oranında artmış, yıllık enflasyon 6,59 puan düşerek yüzde 57,68’e gerilemiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon hizmet grubunda yükselirken diğer alt gruplarda düşüş kaydetmiştir. Enerji grubunda aylık fiyat artışı doğal gaz fiyatlarındaki gerilemenin etkisiyle nispeten ılımlı seyretmiştir. Gıda aylık enflasyonu yüzde 6,62 olurken, bu gelişmede ekmek-tahıllar ile et, süt ve bunlarla bağlantılı ürünlerdeki gelişmelerin etkisi belirleyici olmuştur. Temel mal grubunda yıllık enflasyon diğer temel mallarda daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda düşüş kaydetmiştir. Aylık bazda ise dayanıklı tüketim mallarındaki fiyat artışı öne çıkmıştır. Ocak ayında en belirgin artış hizmet grubunda kaydedilirken, bu gelişmede asgari ücret ve gıda fiyatlarından etkilenen kalemlerin yanı sıra, yeniden değerleme oranının etkilediği hizmet grupları, dönemsel fiyatlama davranışına sahip sağlık ve ulaştırma hizmetleri gibi kalemler ile geçmiş enflasyona endeksleme eğilimi güçlü olan grupların etkisi hissedilmiştir. Üretici fiyatları ocak ayında enerji fiyatlarındaki gerilemeye karşın, diğer imalat sanayi sektörlerinde gözlenen fiyat artışları neticesinde yükseliş kaydetmiştir. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle aylık artış B ve C göstergelerinde güçlenmiş, yıllık enflasyonlar ise B göstergesinde yüzde 57,05’e gerilerken, C göstergesinde yüzde 52,97’ye yükselmiştir.
Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 6,65 oranında artmış ve yıllık enflasyon 6,59 puan azalarak yüzde 57,68 seviyesine gerilemiştir (Grafik 1 ve Tablo 1). Yıllık değişim oranı, B endeksinde 0,63 puan düşerek yüzde 57,05 olurken, C endeksinde 1,04 puan yükselerek yüzde 52,97 olmuştur.
Hanehalkı tüketim kalıplarındaki değişimleri göz önüne alarak, TÜİK tüketim sepeti ve ağırlık yapısını her yıl başında güncellemektedir. 2023 yılında enerji ve hizmet gruplarının sepet içindeki ağırlıkları artarken temel mal ve alkol-tütün-altın gruplarının ağırlıkları gerilemiştir. Gıda grubunun sepet içindeki ağırlığında, işlenmemiş gıdanın payındaki düşüşe karşın işlenmiş gıdanın payının artmasıyla önemli bir değişim olmamıştır. B göstergesinin ağırlığının ise bir önceki yıla kıyasla sınırlı bir oranda arttığı izlenmiştir.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, önceki aya göre hizmetin katkısı 1,71 puan artarken, enerji, gıda, temel mal ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 3,99; 1,96; 1,81 ve 0,54 puan azalmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, aylık artışlar önceki aya kıyasla B ve C endekslerinde belirgin şekilde yükselmiştir. Fiyat artışları B endeksini oluşturan grupların geneline yayılırken, hizmet grubundaki yükseliş öne çıkmıştır.
Hizmet fiyatları ocak ayında yüzde 12,70 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 6,93 puan artarak yüzde 62,42 olmuştur. Aylık fiyat artışları grup geneline yayılırken, yıllık enflasyon ulaştırma hizmetleri dışındaki tüm alt gruplarda yükselmiştir (Grafik 5). Asgari ücret ve gıda fiyatlarından görece daha fazla etkilenen lokanta otel grubunda fiyatlar yüzde 12,73 oranında artmış ve yıllık enflasyon yüzde 75,13 düzeyine ulaşmıştır. Diğer hizmetler alt grubunda fiyatlar aylık bazda yüzde 16,10 oranında yükselmiş, bu gelişmede bakım-onarım, sağlık, yeniden değerlemeye bağlı kalemler ve eğlence-kültür hizmetlerinin etkisi hissedilmiştir. Kira alt grubunda aylık artış yüzde 9,75 ile güçlenmiş ve yıllık enflasyon yüzde 57,07 düzeyine ulaşmıştır. Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yönetilen hizmetler öncülüğünde yüzde 10,23 oranında artarken, bu dönemde yıllık enflasyon yüzde 77,97 seviyesine gerilemiştir. Haberleşme hizmetleri aylık fiyat artışı yüzde 8,14 olarak gerçekleşirken, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 37,42’ye yükselmiştir.